Mae Cymru'n gwahardd fêps untro: yr hyn y mae angen i chi ei wybod

Yn seiliedig ar arolygon stryd go iawn, amcangyfrifir bod tua 360,000 o fêps untro yn cael eu taflu'n sbwriel bob blwyddyn yng Nghymru. Mae 120,000 arall yn cael eu fflysio i lawr y toiled. Mae hynny'n newyddion drwg i'n hafonydd, ein bywyd gwyllt, a'n systemau carthffosiaeth. Miloedd ohonyn nhw. Yn gorwedd yno, yn dadelfennu'n ficroblastigau, ac yn peri risg o dân.

Pan fyddant yn cael eu taflu'n sbwriel, mae'r fêps hyn yn rhyddhau plastig, halwynau nicotin, metelau trwm fel plwm a mercwri, a batris ïon lithiwm fflamadwy i'r amgylchedd. Gall y sylweddau hyn halogi dyfrffyrdd a phridd, ac maent yn wenwynig i fywyd gwyllt.

Y casin plastig? Mae'n dadelfennu'n ficroplastigau niweidiol sy'n aros ym myd natur.

Felly beth sy'n cael ei wneud?

O 1 Mehefin 2025 ymlaen, bydd fêps untro yn cael eu gwahardd yng Nghymru, ac ar draws y DU.

Mae hyn yn golygu na chaniateir i fusnesau werthu na rhoi fêps untro i ffwrdd. Mae hynny'n cynnwys unrhyw fêp sydd wedi'i ddylunio i'w ddefnyddio unwaith ac yna'i daflu i ffwrdd, p'un a yw'n cynnwys nicotin ai peidio.

Bydd fêps y gellir eu hailddefnyddio yn dal i fod ar gael i bobl dros 18 oed eu prynu.

Pam ydyn ni'n gwneud hyn?

Oherwydd bod fêps untro yn hunllef i'r amgylchedd. Maent wedi'u gwneud o ddeunyddiau cymysg, plastig, metel a batris, sy'n eu gwneud yn anodd ac yn gostus i'w hailgylchu. A phan fyddant yn cael eu difrodi, gall y batris fynd ar dân.

Maen nhw hefyd yn ymddangos ym mhobman. Ydych chi'n cofio'r ffigurau hynny? 360,000 yn cael eu taflu'n sbwriel ar y strydoedd, 120,000 yn cael eu fflysio i lawr y toiled. Maen nhw'n creu trafferthion amgylcheddol bach ond pwerus.

Beth am fusnesau?

Os ydych chi'n gwerthu fêps, mae hyn yn effeithio arnoch chi. O 1 Mehefin 2025 ymlaen:

• Rhaid i chi roi'r gorau i werthu cynhyrchion fêps untro

• Ni allwch eu prynu gan gyfanwerthwyr

• Rhaid i chi roi gwybod i'ch staff am y gwaharddiad

• Rhaid i chi ailgylchu unrhyw stoc sy'n weddill yn ddiogel

Ni all fêps untro fynd yn y bin. Siaradwch â'ch cyflenwr neu'ch contractwr gwastraff am sut i'w gwaredu yn ddiogel.
Gallai peidio â dilyn y rheolau arwain at ddirwyon neu gamau cyfreithiol.

Ewch yma i weld y canllawiau llawn.

A allaf barhau i fepio?

Gallwch, ond mae'r ffocws bellach ar newid i fêps y gellir eu hailddefnyddio. Maen nhw'n well i'r blaned a thros amser maent yn fwy cost-effeithiol.

Rydyn ni eisiau amddiffyn ein gwlad

Mae Cymru yn gweithredu i amddiffyn y blaned. Mae'r gwaharddiad hwn yn rhan o ymdrech fwy i leihau gwastraff, mynd i'r afael â sbwriel, a gwneud dewisiadau mwy cynaliadwy. Rydyn ni'n symud i ffwrdd o ddiwylliant taflu a thuag at arferion gwell.

Nid yw hyn yn ymwneud â stopio pobl rhag fepio, (ond os ydych chi eisiau rhoi'r gorau iddi, mae cymorth arbenigol am ddim gan GIG Cymru drwy Helpa Fi i Stopio), mae'n ymwneud â stopio'r difrod amgylcheddol a achosir gan gynhyrchion sydd wedi'u cynllunio i'w defnyddio unwaith a'u taflu i ffwrdd.