Systemau ynni adnewyddadwy

Beth allwn ni ei wneud?

Bydd boeleri nwy naturiol newydd yn cael eu diddymu’n raddol dros y degawd nesaf; oherwydd bod eu hallyriadau’n ychwanegu at newid yn yr hinsawdd, ac mae safonau adeiladu newydd Cymru ar gyfer cartrefi cymdeithasol yn cwmpasu effeithlonrwydd ynni a diddymu gwres tanwydd ffosil yn raddol erbyn 2025.

Dysgwch fwy am y newid i systemau gwresogi ynni adnewyddadwy:

• Pympiau Gwres
  

Mae pwmp gwres yn dal gwres o’r tu allan ac yn ei symud i mewn i’ch cartref. Er ei fod yn defnyddio trydan i wneud hyn, mae faint o wres a ddanfonir i’ch cartref yn llawer mwy na’r trydan a ddefnyddir i bweru’r system.

Mae pympiau gwres yn addas ar gyfer bron pob cartref a gallent hefyd leihau eich biliau ynni, yn dibynnu ar y system rydych chi’n ei disodli. Am fwy o wybodaeth am osod pympiau gwres mewn adeiladau hanesyddol yn benodol, mae’r canllaw hwn gan Historic England yn ddefnyddiol. 

Mae tri phrif fath o bympiau gwres – ffynhonnell aer, gwres daear a systemau hybrid.

Pympiau gwres ffynhonnell aer yw’r math mwyaf cyffredin o bwmp gwres domestig yn y DU ac maent yn addas ar gyfer sawl math o gartref. Fe’u gelwir hefyd yn bympiau gwres ffynhonnell aer-i-ddŵr am eu bod yn trosglwyddo gwres o’r awyr y tu allan i ddŵr, i gynhesu’ch ystafelloedd a dŵr poeth.

Os oes gennych ardd neu ofod awyr agored mawr, gall pympiau gwres daear fod yn opsiwn da. Fe’u gelwir hefyd yn bympiau gwres ffynhonnell daear-i-ddŵr, mae’r rhain yn trosglwyddo gwres o’r ddaear y tu allan.

Mae systemau pympiau gwres hybrid yn defnyddio pwmp gwres ochr yn ochr â ffynhonnell wres arall, fel boeler tanwydd ffosil (nwy, olew neu LPG). Gallai’r boeler hwn fod yn foeler sy’n bodoli eisoes, neu efallai y byddwch yn ystyried gosod pwmp gwres ar yr un pryd â boeler newydd.

Mae degau o filoedd o bympiau gwres eisoes wedi’u gosod ledled y DU. Mae Llywodraeth y DU yn disgwyl y bydd angen gosod miliynau o bympiau gwres mewn cartrefi dros y 10-15 mlynedd nesaf i gyrraedd ein targedau sero net.

• Boeleri biomas

Mae boeleri biomas yn cynhyrchu gwres o losgi sglodion pren neu belenni. Maent yn allyrru carbon deuocsid yn union fel tanwydd ffosil pan gaiff ei losgi, yn ogystal â gronynnau a llygryddion eraill. Mae yna hefyd rai allyriadau carbon a achosir gan dyfu, cynhyrchu a chludo eu tanwydd felly er eu bod yn addas mewn rhai adeiladau, nid nhw yw’r ffynhonnell fwyaf delfrydol o ynni gwyrdd ar gyfer defnydd cyffredinol. Darllenwch fwy ar wefan Ymddiriedolaeth Arbed Ynni.

• Paneli solar

Mae paneli solar yn newid golau haul yn ynni. Mae dau fath o banel solar: systemau gwresogi dŵr solar, sy’n gwresogi dŵr, a ffotofoltäig (PV) sy’n rhoi trydan i’ch cartref. Mae yna wahanol arddulliau a meintiau o baneli solar, o’r mawr i’r mwy cynnil. Trwy osod paneli solar, bydd eich eiddo yn cynhyrchu ei drydan adnewyddadwy ei hun.

Er mwyn penderfynu a yw paneli solar yn iawn ar gyfer eich cartref, ystyriwch a oes digon o le ar y to, a yw’r to yn wynebu’r de (yn ddelfrydol ar gyfer yr allbwn trydanol mwyaf), yn wynebu’r dwyrain neu’r gorllewin (gellid ei ystyried o hyd), neu’n wynebu’r gogledd (ni argymhellir), ac a oes unrhyw beth yn cysgodi’r to a allai atal perfformiad. Mae hefyd yn werth bod yn ymwybodol efallai y bydd angen cymorth strwythurol ar eich to ar gyfer gosod paneli solar ar adeiladau hŷn. Dysgwch fwy am osod paneli solar, yn ogystal â systemau ynni adnewyddadwy eraill, mewn cartref hanesyddol yn ein canllaw yma. A chofiwch wirio’ch swyddfa gynllunio leol i gael arweiniad ar unrhyw ganiatâd gofynnol ar gyfer gosod system PV solar.

Darganfyddwch fwy am baneli solar gyda chanllaw manwl yr Ymddiriedolaeth Arbed Ynni, ac ar ein tudalen ‘Mythau cyffredin a chamdybiaethau’ [link when this page has been created].