Sut mae pwmp gwres wedi gwneud ein cartref yn fwy clyd – ac arbed arian i ni

Yn 2023, roedd boeler nwy Dave Mack yn agosáu at ddiwedd ei oes ddefnyddiol. Roedd y trydanwr sydd wedi ymddeol a'i wraig yn treulio mwy o'u hamser gartref, felly roedd gwresogi cyfforddus a dibynadwy yn angenrheidiol. Ar ôl ystyried yr opsiynau, fe wnaethon nhw benderfynu cael pwmp gwres o’r aer fel yr ateb delfrydol ar gyfer eu tŷ yng Nghasnewydd yn ne Cymru.

Gan redeg ar drydan, mae pympiau gwres yn gweithio trwy dynnu cynhesrwydd o'r tu allan – gan ei ddefnyddio i gynhesu dŵr ar gyfer rheiddiaduron, tapiau a chawodydd heb yr angen i losgi tanwydd ffosil. Nid ydynt yn cynhyrchu allyriadau carbon ar adeg eu defnyddio, ac maent hyd at dair gwaith yn fwy effeithlon o ran ynni na boeler traddodiadol.

Roedd cael gwared â’r hen foeler yn benderfyniad mawr, ac roedd Dave yn awyddus i gael cyngor da.

“Byddwn i'n awgrymu yn gryf siarad â rhywun sydd eisoes cael un wedi ei osod," meddai Dave. "Gall cyngor ar-lein fod yn ddefnyddiol, ond mae yna lawer o wybodaeth ffug hefyd. Mae'r wefan 'Visit a Heat Pump' yn wych i ddod o hyd i berchnogion tai sydd â phrofiad ymarferol, diduedd.”

Sut i ddechrau arni

Os byddwch yn penderfynu bod pwmp gwres yn iawn i chi, y cam cyntaf yw dod o hyd i osodwr. Mae offeryn chwilio am osodwr ar wefan y corff diwydiant MCS ac mae un gan Which? Trusted Traders hefyd.

“Dydy e ddim yr un fath â gosod boeler nwy," meddai Dave. "Mae'n gofyn am arbenigedd penodol. Chwiliwch am gwmni sydd â phrofiad a hanes o’u gosod yn llwyddiannus.”

Gellir gosod pwmp gwres ym mhob math o gartref bron – yn achos Dave, tŷ ar wahân wedi'i adeiladu â brics sy'n dyddio o'r 1990au, gyda llofft wedi'i inswleiddio a waliau ceudod heb eu hinswleiddio. Dechreuodd y paratoi gydag arolwg colli gwres manwl, i wybod faint o gynhesrwydd oedd yn gollwng allan trwy'r waliau, y to, y ffenestri ac mewn mannau eraill.

Yn ogystal â hyn, archwiliodd yr arolwg effeithlonrwydd rheiddiaduron ac inswleiddio.

Meddai Dave: "Does dim angen i'ch cartref fod wedi’i inswleiddio’n wych er mwyn i bwmp gwres weithio'n effeithiol, er y gorau yw eich inswleiddio, y mwyaf effeithlon fydd unrhyw system wresogi.”

Mae modelau newydd o bympiau gwres yn dod ar y farchnad trwy’r amser, a gall eich gosodwr eich helpu i benderfynu pa un sydd orau i chi. Byddwch hefyd yn trafod ble i osod yr uned awyr agored a'r silindr dŵr poeth dan do, ac a oes angen diweddaru unrhyw reiddiaduron. “Newidiwyd ein rhai ni oherwydd eu bod yn hen ac yn aneffeithlon," meddai Dave. "Maen nhw nawr yn edrych ac yn perfformio'n llawer gwell.”

Gall gymryd sawl diwrnod i osod y pwmp, ac mae angen plymwyr a thrydanwyr. "Byddwch yn barod am ychydig o darfu," meddai. "Mae fel cael cegin newydd wedi'i gosod, ond mae'r canlyniad yn werth chweil. Unwaith y bydd i mewn, bydd eich gosodwr yn esbonio sut i ddefnyddio'r system, ond mae'n syml - dim ond addasu'r thermostat.”

Effeithlon ac yn arbed arian

Er bod cost ymlaen llaw ar gyfer pwmp gwres, mae'r rhan fwyaf o bobl yn gweld gostyngiad yn y defnydd o ynni, gan arbed arian ar filiau. Mae cost gwasanaeth blynyddol tua'r un fath ag un boeler nwy, a gallwch ddisgwyl i bwmp gwres fod â bywyd hirach - hyd at 20 mlynedd, os yw'n cael ei gynnal a’i gadw’n dda.

Mae teulu Dave bellach yn defnyddio traean o'r ynni yr oedd yn arfer ei ddefnyddio ar wresogi a dŵr poeth. Mae pob cartref yn wahanol, a bydd yr union arbedion yn dibynnu ar eich tariff trydan – felly mae'n werth edrych o gwmpas am y fargen orau.

Meddai Dave: "Mae rhai cyflenwyr ynni bellach yn cynnig tariffau yn benodol ar gyfer pympiau gwres. Roedd gennym baneli solar a batri cartref eisoes, sydd hefyd yn helpu. Mae'r technolegau wir yn gweithio gyda’i gilydd.

“Ein bil ynni presennol yw £90 y mis, sydd llawer iawn is na'r cyfartaledd cenedlaethol, ac mae hynny'n cynnwys pweru ein car trydan. Oherwydd nad ydym yn defnyddio nwy mwyach, rydym wedi cael ein mesurydd wedi'i dynnu allan a dydyn ni ddim yn talu tâl sefydlog, gan arbed £180 arall bob blwyddyn.”

Llawer gwell

Nid biliau is yw unig fantais pwmp gwres.

“Mae'n darparu gwres yn fwy cyson na boeler nwy," meddai Dave. "Gyda'n hen system, roedd y tymheredd yn mynd i fyny ac i lawr wrth i'r boeler droi ymlaen ac i ffwrdd, felly roedden ni naill ai ychydig yn rhy boeth neu ychydig yn rhy oer. Mae'r pwmp gwres yn aros ymlaen yn ysgafn trwy gydol y dydd, gan gadw'r tymheredd yn gyson ac yn gyfforddus.”

Mae rhai pobl yn poeni y bydd pwmp gwres yn swnllyd, ond mae hyn yn annhebygol o fod yn broblem gyda’r modelau cyfredol.

Meddai Dave: "Mae'r uned awyr agored yn dawel iawn. Dim ond mewn tywydd oer iawn – ymhell islaw rhewi – y gallwch ei glywed yn gweithio'n galetach, a hyd yn oed bryd hynny dydy e byth yn amlwg yn y tŷ.”

Ddwy flynedd ar ôl ei osod, mae'n hyderus mai ei ddewis oedd yr un cywir. "Ydyn ni'n hapus gyda'n pwmp gwres? Yn bendant. Mae ein cartref yn fwy cyfforddus, mae ein defnydd o ynni yn is, ac rydyn ni wedi lleihau ein dibyniaeth ar danwydd ffosil. Fel bonws ychwanegol, cynhyrchwyd ein pwmp gwres yn y DU, sy’n cefnogi swyddi a diwydiant ym Mhrydain.”

Mwy o wybodaeth

Edrychwch ar ein canllaw hanfodol i bympiau gwres ac ewch i Visit a Heat Pump i gysylltu â phobl leol sydd eisoes wedi gwneud y newid. Gallwch ddarganfod faint maen nhw wedi'i arbed, gofyn cwestiynau, a hyd yn oed drefnu ymweliad canfod ffeithiau.

Gall NYTH eich cynghori ar yr opsiwn gorau ar gyfer eich cartref, grant o £7,500, a'r cyllid di-log sydd ar gael. Naill ai ewch i'w gwefan, ffoniwch am ddim ar 0808 808 2244 neu gallwch ofyn am alwad yn ôl gan un o'u cynghorwyr cyfeillgar.