Helpwch ni i atal y Gagynen Goesfelen rhag lledaenu i Gymru

Delwedd: Trwy garedigrwydd Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion (APHA), Hawlfraint y Goron

Beth yw'r Gagynen Goesfelen?

Mae'r gagynen goesfelen (Vespa velutina nigrithorax - Yellow-legged hornet), neu'r gagynen Asiaidd o roi ei enw arall arno, yn fath o bryfedyn sydd ddim yn frodorol i Brydain. Daw o Asia'n wreiddiol a chafodd ei gweld gyntaf yn Ffrainc yn 2004. Ers hynny, mae hi wedi cyrraedd sawl gwlad yn Ewrop, gan gynnwys Sbaen, Gwlad Belg, Portiwgal, yr Eidal, y Swistir a'r Almaen. Ers 2016, mae wedi'i gweld yn Lloegr hefyd ac mae camau wedi'u cymryd i gael hyd i'w nythod a'u dinistrio.

Mae'r gagynen hon yn newyddion drwg.. Mae'n bwyta gwenyn mêl a phryfed eraill sy'n helpu blodau i dyfu a chnydau i gynhyrchu bwyd. Dyna pam mae angen i ni ei hatal rhag ymgartrefu yng Nghymru.

Pam ddylen ni boeni?

Hyd yn hyn, nid oes cadarnhad eto ei bod wedi'i gweld yng Nghymru, ond mae hi wedi'i gweld ger y ffin mewn llefydd fel Swydd Amwythig a Swydd Gaer. O beidio â sylwi arni'n fuan, gallai ledaenu'n gyflym a bod yn anodd cael gwared arni.

Mae llawer o gefn gwlad yng Nghymru ac mae'r boblogaeth yn denau mewn rhai ardaloedd, felly maeg wir angen i bawb gadw llygad barcud allan amdani.

Sut i adnabod y Gagynen Goesfelen

Mae'r gagynen (neu'r horned) hon yn mynd o gwmpas ei phethau o fis Chwefror i fis Tachwedd, ond rydych chi'n fwyaf tebygol o'i gweld o fis Gorffennaf ymlaen. Mae'n hoffi:

• Planhigion blodeuol (yn enwedig iorwg/eiddew yn yr hydref)

• Cychod neu nythod gwenyn

• Ffrwythau sy'n pydru fel afalau wedi cwympo

Nid yw fel arfer yn ymosodol, ond gall eich pigo os bydd hi'n teimlo bod ei nyth mewn perygl. Felly peidiwch byth â mynd yn agos at nyth.

Mae rhai o'n pryfed brodorol yn edrych yn debyg i'r gagynen goesfelen, felly mae'n bwysig dysgu sut i wahaniaethu rhyngddyn nhw. Edrychwch ar y canllaw hawdd hwn:
👉 Canllaw Adnabod y Gagynen Goesfelen (PDF)

Sut i riportio'r Gagynen

Os ydych chi'n meddwl eich bod wedi gweld cacynen goesfelen, rhowch wybod i ni! Mae'n well defnyddio:

• Ap yr Asian Hornet Watch (am ddim ar gyfer Android ac iPhone)

• Y ffurflen ar-lein ar wefan BeeBase

Gwnewch yn siŵr eich bod yn cynnwys llun a lleoliad ble weloch chi'r gagynen.

Gadewch i ni weithio gyda'n gilydd

Mae angen eich help arnom i ddiogelu gwenyn a natur yng Nghymru. Trwy ddysgu sut i adnabod y gagynen goesfelen a rhoi gwybod i ni pan fyddwch yn ei gweld, rydych chi'n helpu i'w hatal rhan lledaenu.

Am ragor o wybodaeth, ewch i dudalen 'Yellow-Legged Hornet' yr Uned Wenyn Genedlaethol.