Mae Cymru'n gwahardd fêps untro: yr hyn y mae angen i chi ei wybod

Yn seiliedig ar ymchwil a wnaed gan Material Focus yn 2023, amcangyfrifir bod tua 5 miliwn o fêps untro yn cael eu taflu bob wythnos yn y DU. Mae 73% o bobl sy’n fêpio yn taflu eu fêps untro i ffwrdd yn lle eu hailgylchu, sy'n newyddion drwg i'n hafonydd, ein bywyd gwyllt a'n systemau carthffosiaeth.

Miloedd ohonyn nhw, yn gorwedd yno, yn dadelfennu'n ficroblastigau.

Pan fyddant yn cael eu taflu'n sbwriel, mae'r fêps hyn yn rhyddhau plastig, halwynau nicotin, metelau trwm fel plwm a mercwri, a batris ïon lithiwm fflamadwy i'r amgylchedd. Gall y sylweddau hyn halogi dyfrffyrdd a phridd, ac maent yn wenwynig i fywyd gwyllt.

Felly beth sy'n cael ei wneud?

O 1 Mehefin 2025 ymlaen, bydd fêps untro yn cael eu gwahardd yng Nghymru, ac ar draws y DU.

Mae hyn yn golygu na chaniateir i fusnesau werthu na rhoi fêps untro i ffwrdd. Mae hynny'n cynnwys unrhyw fêp sydd wedi'i ddylunio i'w ddefnyddio unwaith ac yna'i daflu i ffwrdd, p'un a yw'n cynnwys nicotin ai peidio.

Bydd fêps y gellir eu hailddefnyddio yn dal i fod ar gael i bobl dros 18 oed eu prynu.

Pam ydyn ni'n gwneud hyn?

Oherwydd bod fêps untro yn hunllef i'r amgylchedd. Maent wedi'u gwneud o ddeunyddiau cymysg, plastig, metel a batris, sy'n eu gwneud yn anodd ac yn gostus i'w hailgylchu. A phan fyddant yn cael eu difrodi, gall y batris fynd ar dân.

Maen nhw hefyd yn ymddangos ym mhobman. Ydych chi'n cofio'r ffigurau hynny?

Beth am fusnesau?

Os ydych chi'n gwerthu fêps, mae hyn yn effeithio arnoch chi. O 1 Mehefin 2025 ymlaen:

• Rhaid i chi roi'r gorau i werthu cynhyrchion fêps untro

• Ni allwch eu prynu gan gyfanwerthwyr

• Rhaid i chi roi gwybod i'ch staff am y gwaharddiad

• Rhaid i chi ailgylchu unrhyw stoc sy'n weddill yn ddiogel

Ni all fêps untro fynd yn y bin. Siaradwch â'ch cyflenwr neu'ch contractwr gwastraff am sut i'w gwaredu yn ddiogel.
Gallai peidio â dilyn y rheolau arwain at ddirwyon neu gamau cyfreithiol.

Ewch yma i weld y canllawiau llawn.

A allaf barhau i fepio?

Gallwch, ond mae'r ffocws bellach ar newid i fêps y gellir eu hailddefnyddio. Maen nhw'n well i'r blaned a thros amser maent yn fwy cost-effeithiol.

Rydyn ni eisiau amddiffyn ein gwlad

Mae Cymru yn gweithredu i amddiffyn y blaned. Mae'r gwaharddiad hwn yn rhan o ymdrech fwy i leihau gwastraff, mynd i'r afael â sbwriel, a gwneud dewisiadau mwy cynaliadwy. Rydyn ni'n symud i ffwrdd o ddiwylliant taflu a thuag at arferion gwell.

Os ydych chi'n defnyddio fêps, dewch o hyd i'ch man ailgylchu agosaf ar wefan Recycle Your Electricals.

Nid yw hyn yn ymwneud â stopio pobl rhag fepio, (ond os ydych chi eisiau rhoi'r gorau iddi, mae cymorth arbenigol am ddim gan GIG Cymru drwy Helpa Fi i Stopio), mae'n ymwneud â stopio'r difrod amgylcheddol a achosir gan gynhyrchion sydd wedi'u cynllunio i'w defnyddio unwaith a'u taflu i ffwrdd.